Projekat “Reforma sistema utvrđivanja invaliditeta” prepoznat je kao prioritetan u Programu ekonomskih reformi Vlade Crne Gore za period 2021-2023 godine i ova reforma će imati velikog uticaja na jednu od najznačajnijih programskih aktivnosti Zavoda – profesionalnu rehabilitaciju i zapošljavanje osoba sa invaliditetom. To je ocijenio VD direktora Zavoda za zapošljavanje, Goran Folić, na sastanku sa predstavnicima UNDP-a i Ministarstva ekonomskog razvoja – Direktorata za rad i zapošljavanje koji je održan u Zavodu.

Na sastanku su učestvovali Lidija Hrastić Novak – stručna saradnica na projektu iz Republike Hrvatske, Ljubinka Vukajlović – pravna stručnjakinja angažovana na projektu u dijelu izrade novog zakonskog okvira, Aleksandra Višnjić – menadžerka na projektu/UNDP, kao i predstavnici Ministarstva za ekonomski razvoj – Direktorat za rad i zapošljavanje Ana Leković i Darko Moračanin. 

Aleksandra Višnjić je ukratko predstavila projekat, koji se realizuje u periodu 2021 – 2023. godine, a kojim će biti sprovedena strukturna reforma nacionalnog Sistema utvrđivanja invaliditeta. Projekat finansira Evropska unija sa milion eura, a sprovodi ga UNDP u partnerstvu sa organizacijama civilnog društva koje predstavljaju lica s invaliditetom, nadležnim ministarstvima i državnim institucijama: Ministarstvom finansija i socijalnog staranja, Ministarstvom ekonomje, Ministarstvom zdravlja, Ministarstvom obrazovanja, nauke, kulture i sporta, Institutom za javno zdravlje, Fondom PIO, ZZZCG i centrima za socijalni rad. 

Lidija Hrasić Novak je istakla da je cilj reforme uspostavljanje jedinstvenog tijela za vještačenje, Zavoda, kao i jedinstvenih nacionalnih kriterijuma i metodologije za utvrđivanje invaliditeta koji će biti više zasnovani na modelu ljudskih prava. Time će biti ukinute postojeće komisije, kojih sada ima oko 30. Kroz ukidanje postojećih komisija i osnivanje nacionalnog jedinstvenog tijela za vještačenja invaliditeta, biće postignuta institucionalna reorganizacija i optimizacija. Biće obavljena kompletna reforma Sistema utvrđivanja invaliditeta radi uspostavljanja pravednijeg sistama, ravnopravnijeg i lakšeg pristupa pravima na sve vrste materijalnih davanja, usluga i drugih prava za lica sa invaliditetom, u skladu s pozitivnim nacionalnim zakonodavstvom i ratifikovanom Konvencijom UN o pravima lica sa invaliditetom. Biće pripremljen i usvojen novi Zakon o jedinstvenom tijelu vještačenja i jedinstvenoj metodologiji za vještačenje invaliditeta. Prema postojećoj situaciji, ovu oblast reguliše šest zakona i 17 podzakonskih akata. Ovaj reformski proces je veoma kompleksan, jer obuhvata šest sektora, i to: socijalnu zaštitu, zapošljavanje, penzijsko-invalidsko osiguranje, boračku zaštitu, obrazovanje i zdravlje. Nakon sprovođenja reforme, tj. uspostavljanja novog sistema, osobe sa invaliditetom će ostvarivati svoja prava na pravedniji i jednostavniji način. Veoma značajno je što će biti omogućeno bolje praćenje potencijalnih zloupotreba socijalnih i drugih davanja i usluga, jer će jedna od tekovina ove reforme biti i registar osoba sa invaliditetom i njihovih prava.

Predstavnici Direktorata za rad i zapošljavanje su upoznali prisutne da je pripremljen novi Zakon o profesionalnoj rehabilitaciji i zapošljavanju lica sa invaliditetom, koji je dostavljen Evropskoj komisiji na mišljenje. Biće veoma korisno dobiti inpute od stručnjaka na Projektu u cilju pripreme konačnog nacrta. Tekst Zakona je znatno unaprijeđen u odnosu na postojeći i na fonu je s projektom Reforma sistema utvrđivanja invaliditeta.

VD direktora Goran Folić se zahvalio na prezentaciji projekta i izrazio uvjeravanja da će Zavod za zapošljavanje Crne Gore sa svojim kapacitetima pružiti punu podršku njegovoj realizaciji.